Πριν λίγες μέρες, συζητούσα με ένα νέο ζευγάρι που ετοιμαζόταν να παντρευτεί. Μια από εκείνες τις συναντήσεις που ξεκινούν απλά, αλλά σε οδηγούν σε τόπους εσωτερικούς.
«Ποιο είναι, πάτερ, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κρατήσουμε μεταξύ μας, για να πορευτούμε;» με ρώτησαν.
Σκέφτηκα λίγο. Θα μπορούσα να τους πω για την αγάπη. Για την υπομονή. Για την προσευχή. Όλα αναγκαία. Μα απάντησα με κάτι πιο συγκεκριμένο:
«Να μάθετε να σέβεστε ο ένας τον άλλον. Από αυτό ξεκινούν όλα… και σε αυτό ακουμπούν όλα».
Ο σεβασμός δεν είναι μια απλή ευγένεια ή ένα σύνολο καλών τρόπων. Δεν είναι να μη φωνάξεις, να μην αντιμιλήσεις, να πεις ένα «συγγνώμη» από υποχρέωση. Είναι κάτι πιο βαθύ:
Είναι η εσωτερική αναγνώριση ότι απέναντί σου έχεις έναν άνθρωπο μοναδικό, ανεπανάληπτο, δημιουργημένο «κατ’ εικόνα Θεού».
Είναι η σιωπηλή τιμή που αποδίδεις στην ελευθερία του άλλου.
Σεβασμός σημαίνει:
– Να μην απαιτείς.
– Να μην ακυρώνεις.
– Να μην εξουσιάζεις.
– Να μην φωνάζεις για να κερδίσεις το δίκιο σου, μα να χαμηλώνεις τη φωνή για να ακουστεί καλύτερα η καρδιά του άλλου.
Στην εποχή μας, μπερδέψαμε τον δυναμισμό με την επιβολή. Την ελευθερία με την αγένεια. Την άποψη με την αλαζονεία.
Και κάπως έτσι, ξεχάσαμε να σεβόμαστε. Ξεχάσαμε να κοιτάμε τον άλλον με μάτια καθαρά. Να τον ακούμε χωρίς να ετοιμάζουμε απάντηση. Να τον δεχόμαστε, ακόμη κι όταν δεν μας μοιάζει.
Μέσα στο σπίτι, ο σεβασμός είναι σαν το οξυγόνο: δεν το βλέπεις, αλλά χωρίς αυτό τίποτα δεν ζει.
Ο άντρας που σέβεται τη γυναίκα του — όχι μόνο στις χαρές, αλλά στις αδυναμίες της. Η γυναίκα που σέβεται τον σύζυγό της — όχι μόνο στα κατορθώματα, αλλά στις στιγμές της σιωπής του. Εκεί χτίζεται ο αληθινός γάμος.
Και τα παιδιά;
Δεν χρειάζονται τόσο νουθεσίες, όσο παραδείγματα.
Αν δουν τον πατέρα να μιλά στη μητέρα με λεπτότητα, να της φέρεται με τρυφερότητα ακόμα και όταν διαφωνεί. Αν ακούσουν τη μητέρα να μιλά για τον πατέρα με σεβασμό, ακόμη και όταν δεν είναι παρών. Τότε το παιδί μαθαίνει. Χωρίς να του το πεις. Χωρίς να το πιέσεις. Απλώς το ζει. Και το κουβαλά για πάντα μέσα του.
Όπου απουσιάζει ο σεβασμός, φυτρώνει η βία.
Το bullying — είτε στο σχολείο είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης — δεν είναι παιδική ανοησία. Είναι αντανάκλαση μιας κοινωνίας που δεν σεβάστηκε.
Παιδιά που ειρωνεύονται, παιδιά που απορρίπτουν, παιδιά που πληγώνουν… είναι παιδιά που έμαθαν πως αυτή η συμπεριφορά είναι αποδεκτή. Πως αυτός είναι ο τρόπος για να κερδίσεις.
Και ποιοι τους το έμαθαν; Εμείς. Οι μεγάλοι. Με την οργή μας, με τις φωνές μας, με τον τρόπο που μιλάμε στον υπάλληλο, στον κάθε επαγγελματία, στον γείτονα, στον/στην σύζυγό μας, στο παιδί μας.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε:
> «Η αγάπη δεν είναι ποτέ αγενής. Ο σεβασμός είναι το άρωμα της αγάπης».
Αν αγαπάς, σέβεσαι. Αν σέβεσαι, ξέρεις και να σωπαίνεις όταν πρέπει. Να ζητάς συγγνώμη, να κάνεις πίσω χωρίς να νιώθεις ότι μειώνεσαι. Να συγχωρείς. Να ακούς.
Ο σεβασμός δεν είναι απλώς το θεμέλιο κάθε σχέσης. Είναι η ομορφιά της. Είναι αυτό που κάνει τον άλλον να νιώθει ασφαλής. Να μπορεί να εκφραστεί χωρίς φόβο. Να μη φοβάται να δείξει την αλήθεια του, μήπως και τον χλευάσεις.
Το ζευγάρι εκείνο με άκουγε προσεκτικά. Και όσο τους έβλεπα να κρατιούνται από το χέρι χωρίς επίδειξη, σκέφτηκα πως το πιο σπουδαίο δώρο που μπορούσαν να κάνουν ο ένας στον άλλον, δεν ήταν ένας πολυτελής γάμος ή λόγια μεγάλα.
Ήταν να μάθουν να σέβονται καθημερινά τη μοναδικότητα και την ψυχή του άλλου.
Αν υπάρχει ελπίδα για το αύριο, αυτή βρίσκεται στον τρόπο που μιλάμε σήμερα.
Στον τρόπο που ακούμε, που σωπαίνουμε, που στεκόμαστε δίπλα στον άλλον.
Και κυρίως, στον τρόπο που επιλέγουμε να βλέπουμε τον κάθε άνθρωπο όχι ως πρόβλημα ή εργαλείο, αλλά ως μυστήριο ιερό.
